Jak to się odbywa

Nawiązanie kontaktu z psychoterapeutą to krok, którego wykonanie należy do osoby chcącej podjąć terapię. Dla wielu osób właśnie ten pierwszy krok bywa najtrudniejszy. Nie wiedzą co będą musiały powiedzieć, czy będą w stanie odpowiedzieć na zadawane pytania, obawiają się rozmowy o swoich najtrudniejszych i najbardziej intymnych sprawach z obcą osobą. Te różne lęki powodują często, że poszukiwanie pomocy odkładane jest w nieskończoność, co jest niekorzystne - gdyż problemy psychologiczne nie rozwiązują się same, a odwlekanie rozpoczęcia terapii powoduje jedynie utratę cennego czasu - czasu, który można by spędzić na życiu bardziej satysfakcjonującym, wolnym od dolegliwych objawów, niepokojów i trudności.

Pierwszy kontakt z psychoterapeutą to najczęściej telefon, może to być też wysłanie emaila. Głównym celem tego wstępnego kontaktu jest ustalenie terminu pierwszego spotkania.

Warto zaznaczyć, że umówienie się na to wstępne spotkanie z psychoterapeutą nie oznacza jeszcze podjęcia terapii. Trzy pierwsze spotkania to tzw. konsultacja. Polega ona na rozmowie o problemach z jakimi boryka się osoba poszukująca pomocy, a także o jej ogólnej sytuacji życiowej oraz ewentualnej historii dotychczasowego leczenia/szukania pomocy.

W ramach konsultacji osoba w nich uczestnicząca często proszona jest też o wypełnienie kilku testów diagnostycznych (forma kwestionariuszowa), które pozwolą lepiej zorientować się w naturze jej problemów. Spotkania konsultacyjne są bardzo ważne - dzięki nim ja, jako psychoterapeuta, mam możliwość rzetelnie rozeznać się w problemach i sytuacji danej osoby oraz ustalić, jaka forma pomocy będzie dla niej najbardziej skuteczna. Z drugiej strony, osoba szukająca terapii ma możliwość zorientowania się, jak się czuje w kontakcie ze mną, czy proponowana przeze mnie forma pracy jej odpowiada. Ma szansę dowiedzieć się więcej o naturze swoich dolegliwości i problemów oraz skorzystać ze wskazówek terapeuty co do odpowiednich metod ich leczenia i rozwiązywania.

Najczęściej na trzecim spotkaniu konsultacyjnym pacjent i psychoterapeuta wspólnie podejmują decyzję co do dalszej drogi postępowania. Na ogół wchodzą w grę dwa rozwiązania. Po pierwsze, jeśli pacjent czuje, że chce podjąć dalszą współpracę z terapeutą, a psychoterapeuta ze swojej strony ocenia, że jego praca może być skuteczną pomocą dla pacjenta, wtedy umawiają się na rozpoczęcie psychoterapii. Z drugiej strony, jeśli osoba szukająca terapii ma jakiekolwiek obiekcje przed dalszą pracą w zaproponowanej formie i/lub terapeuta ocenia, że inna forma pomocy będzie w danym przypadku bardziej skuteczna, to kwestie te są omawiane i następuje poszukiwanie możliwych rozwiązań.

Jeśli ostatecznie zapadnie decyzja o nierozpoczynaniu psychoterapii to zadaniem terapeuty jest pomoc osobie która się do niego zgłosiła w wyborze dalszej drogi postępowania. Terapeuta dostarcza jej informacji o miejscach i ośrodkach, gdzie może otrzymać skuteczną pomoc.

W przypadku, gdy w wyniku konsultacji zapadnie decyzja o rozpoczęciu psychoterapii, ustalany jest stały termin spotkań. Zazwyczaj, częstotliwość spotkań jaką uważam za najbardziej skuteczną w terapii indywidualnej to spotkania cotygodniowe, choć możliwe są uzasadnione odstępstwa od tej zasady (spotkania częstsze lub nieco rzadsze).

Pierwsze spotkania terapeutyczne służą zawarciu tzw. „kontraktu terapeutycznego”, który jest ustną umową pomiędzy terapeutą a osobą korzystającą z terapii i określa warunki ich dalszej współpracy. W ramach negocjowania kontraktu terapeuta pomaga pacjentowi dokładnie określić cele, które mają być zrealizowane w terapii. Określany jest również czas trwania terapii, a także forma i metody pracy jakie będą podejmowane. Negocjowanie i zawarcie takiego kontraktu nie jest jedynie kwestią formalną, ale pozwala też osobie zgłaszającej się do terapii uporządkować własne problemy, sprecyzować oczekiwania i zmniejszyć lęk związany z niepewnością co do tego, co dokładnie będzie się działo podczas terapii.

Z reguły, kontrakty terapeutyczne które zawieram określają czas pracy na nie dłużej niż 6-7 miesięcy, gdyż zakładam, że po tym czasie praca powinna już przynieść oczekiwane skutki.

Dlatego też, po 6-7 miesiącach należy sprawdzić czy efekty tej pracy rzeczywiście są widoczne. Jeśli tak i jeśli cel terapii jest zrealizowany, to po tym czasie terapia może zostać zakończona. Może być też tak, że po tych 6-7 miesiącach osoba korzystająca z terapii uzyskała znaczącą poprawę, jednak czuje, że to jeszcze nie jest do końca to, o co jej chodziło i chciałaby przedłużyć pracę jeszcze o pewien okres. A może też być tak, że ma ona poczucie, że założone cele zostały zrealizowane, ale chciałaby popracować jeszcze nad jakimś dodatkowym obszarem czy problemem, który wyłonił się podczas terapii. W obu tych wypadkach możliwe jest, że po pierwszych 6-7 miesiącach i po podsumowaniu wyników dotychczasowej pracy, zawarty zostanie nowy kontrakt terapeutyczny i współpraca zostanie przedłużona. Z drugiej strony, jeżeli ta początkowa półroczna praca okaże się nie przynosić efektów, to należy pomyśleć o przekierowaniu danej osoby do innego specjalisty i/lub poszukaniu dla niej alternatywnych - być może bardziej w jej przypadku skutecznych - form pracy.

Istnieją cztery główne podejścia terapeutyczne stosowane przez większość psychoterapeutów: podejście psychodynamiczne, behawioralno - poznawcze, humanistyczne oraz systemowe. W ramach swojego przygotowania zawodowego zaznajomiona zostałam z zasadami pracy oraz technikami wykorzystywanymi w ramach wszystkich tych czterech podejść. Stąd, pracuję w podejściu eklektycznym - tj. zarówno w rozumieniu i interpretowaniu problemów moich pacjentów, jak i w doborze metod terapeutycznych korzystam z wiedzy zgromadzonej na gruncie wszystkich wymienionych nurtów - w zależności od wnoszonego problemu i od specyfiki potrzeb danej osoby.

Główną formą pracy jaką stosuję jest rozmowa terapeutyczna, którą - w zależności od potrzeb i motywacji zgłaszających się do mnie osób - uzupełniam innymi technikami, np. rysunkiem czy innymi formami pracy kartka-długopis, pracą życiorysową, pracą z genogramem, itp.